Հայաստանի կոնկրետ էկոհամակարգային ծառայությունների և փորձնական տարածքների ուսումնասիրություններ
Անտառային բնապահպանական գնահատում տրամադրվել է ENPI-FLEG II-ի կողմից (Եվրոպական հարևանության և գործընկերության գործիքի (ENPI) Արևելյան երկրների անտառային օրենսդրության կիրարկման և կառավարման (FLEG) II ծրագիր, ֆինանսավորվում է Եվրոպական միության կողմից): Այնտեղ նկարագրվում են անտառային էկոհամակարգերի վիճակը, անտառներին սպառնացող հիմնական սպառնալիքները և դրանց նշանակությունը Հայաստանի գյուղական բնակչության համար:
– Հայաստանի անտառային ոլորտի էկոհամակարգերի և կենսաբազմազանության տնտեսական նշանակության (TEEB) ուսումնասիրություն։ 2014թ.։ Պատրաստեց՝ Արմեն Գևորգյան։
– Անտառային կախվածությունը գյուղական Հայաստանում. 2014. Պատրաստեցին Անահիտ Մկրտչյանը և Էրիկ Գրիգորյանը։
Խոտհարքների և արոտավայրերի բնապահպանական գնահատում տրամադրվել է GIZ-ի ընթացիկ նախագծի կողմիցՀարավային Կովկասում կայուն գյուղական զարգացման համար բնական պաշարների կառավարում և էկոհամակարգային ծառայությունների պաշտպանությունs» (ECOserve) ծրագիրը ներառում է հետևյալ թեմաները՝
– Արոտավայրերի կայուն կառավարում
– Հայաստանի արոտավայրերի և խոտհարքների համազգային քարտեզագրում։
– ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունում կարողությունների զարգացում՝ ԱՏՀ քարտեզագրման մոդելների ապագա օգտագործման համար։
– Աջակցություն կերարտադրությանը և արոտավայրերի բարելավման գործունեությանը որպես արոտավայրերի վրա ճնշումը նվազեցնելու և գյուղական բնակչության համար եկամուտ ապահովելու այլընտրանքային լուծումներ։
– ՀՀ բնական կերային տարածքների՝ արոտավայրերի և խոտհարքների կայուն կառավարման ծրագրի համակարգման հարթակի աջակցություն։
Հրապարակումները հասանելի են անգլերեն և հայերեն լեզուներով այստեղ ներառյալ հետևյալները՝
– Արոտավայրերի և խոտհարքների կայուն կառավարման պլանների մշակման և իրականացման ուղեցույցներ / Գ. Թովմասյան, Երևան «ՏԱՍԿ» ՍՊԸ, 2015թ. – 60 էջ։
– Արոտավայրերի մոնիթորինգի ձեռնարկ, Հայաստան – Երևան։ «TASK» ՍՊԸ, 2015 – 58 էջ։
– Արոտավայրերի զգայունության գնահատում՝ հիմնված սիմուլյացիոն մոդելների և RS/GIS տեխնիկայի վրա Հայաստանում, 2016թ.
– Արոտավայրերի և խոտհարքների տեղեկատվական համակարգ։ Իրագործելիության ուսումնասիրության վերջնական զեկույց, Արմեն Ասրյան, դեկտեմբեր, 2019թ.
– Դեգրադացված բնական արոտավայրերի (արոտավայրերի և խոտհարքների) բարելավման ձեռնարկ, 2020թ., «Դեգրադացված բնական արոտավայրերի և խոտհարքների բարելավման ձեռնարկ»
– Ինտեգրված էրոզիայի վերահսկման ձեռնարկ։ Գործնական ուղեցույց Հայաստանում ինտեգրված էրոզիայի վերահսկման միջոցառումների պլանավորման և իրականացման համար – Երևան։
– Կենսաբազմազանության ինտեգրված կառավարում, Հարավային Կովկաս (IBiS) ծրագիր Deutsche Gesellschaft fьr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH, 2018.- 88 էջ:
Ուսումնասիրություններ առանձին էկոհամակարգային ծառայությունների և փորձնական տարածքների վերաբերյալ
– GAtES նախագիծ (Գերմանա-Հայկական ցանց՝ էկոհամակարգային ծառայությունների համար ԱՏՀ-ի հանրային մասնակցության զարգացման համար՝ որպես կենսաբազմազանության պահպանման և կայուն զարգացման միջոց), Հոհենհայմի համալսարանի (UHOH) և Հայաստանի Ամերիկյան Համալսարանի (AUA) Ակոպյան շրջակա միջավայրի կենտրոնի միջև, որոնք աշխատում են որոշ փորձնական տարածքներում, օրինակ՝ Գետիկ գետի ավազանում։
– Հայաստանի վերին Հրազդանի փորձնական գետավազանում էկոհամակարգային ծառայությունների համար վճարման սխեմաների ներդրում - ջրային ռեսուրսների կարգավորման ծառայություններ:
– Պիեցչ Մ., Ուհրիգ Ն., Սայադյան Հ., Կիմ Դաե Յոնգ: 2019թ. Հայաստանի էկոհամակարգային ծառայությունների վերլուծություն ArcGIS Online-ի միջոցով. Գեղարդի վանքի և Կոտայքի մարզի դեպքի ուսումնասիրություն։ Թվային լանդշաֆտային ճարտարապետության հանդես, 4-2019, էջեր 363-371։ doi:10.14627/537663039։ – մշակութային ծառայություններ և հողի էրոզիա։
– Միրիամ Ռյուգեր։ 2020թ. Վայրի բույսերը որպես էկոհամակարգային ծառայությունԿայունության և սոցիալ-տնտեսական ազդեցության համատեքստային ներկայացումը գյուղական Հայաստանում: Մագիստրոսական թեզ 620176: Հոհենհայմի համալսարանի Հասարակական անցման և գյուղատնտեսության ինստիտուտ: – վայրի բույսերի արժեքը գյուղական բնակչության համար:
